جامعه شناسی رمان کلیدر

جامعه شناسی ادبیات یک دانش میان رشته ای است و بیان گر ارتباط ادبیّات با عناصر اجتماعی. این رشته در اواخر قرن نوزدهم با بزرگانی چون لوکاچ، گلدمن و... شکل گرفت و با ترجمه های پوینده به ایرانیان معرّفی شد. عمده کار این رشته بررسی متون از منظر جامعه شناسی نوین است. مسئله ی اصلی این تحقیق آن است که آیا می توان رمان کلیدر را تحلیل جامعه شناختی کرد؟ پاسخ به چرایی این تحلیل، هدف نگارنده و چگونگی آن، مراحل پژوهش را نشان می دهد. نگارش پایان نامه مبتنی بر روش کتابخانه ای و به شیوه ی توصیفی ـ تحلیلی است. کما اینکه به علّت وسعت موضوع ،نگارنده علاوه بر مطالعه ی گسترده ی کتب، ناگزیر از مراجعه به مقالات گوناگون و حتی مصاحبه با برخی نویسندگان از جمله نویسنده ی رمان بوده است. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است. اصلی ترین فصل آن تحلیل کلیدر براساس عمده ترین نظریات جامعه شناسی همچون ساخت گرای تکوینی، آگاهی ممکن، قهرمان پروبلماتیک و شی وارگی است. ثمره ی پژوهش نگارنده عبارت است از اینکه ساختار درونی اثر تا حدّ زیادی باز نمود ساختار جامعه است. دیگر آنکه جهان بینی حاکم بر اثر جهان بینی طبقه ی رعیت است که نویسنده متعلّق به این طبقه است. و همین طبقه است که بنابر نظر گلدمن خالق اصلی رمان محسوب می شود. نقش نویسنده در انسجام بخشیدن به گرایش های این طبقه به صورت تخیلی است.